دبیرکل خانه پرستار: مهاجرت پرستاران بحرانی شده است. بیماران ایرانی به‌علت کمبود پرستار می‌میرند
«سالانه بیش از سه‌هزار پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند اما وزارت بهداشت حتی اندازه همین آمار به کادر درمان اضافه نمی‌کند. رئیس سازمان نظام پرستاری ایران هم پیشتر از کمبود بیش از ۱۰۰ هزار پرستار خبر داده بود.»
محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار، می‌گوید کمبود پرستار در ایران دارد به وضعیت بحرانی نزدیک می‌شود. او مهاجرت گسترده‌ی پرستاران، به‌ویژه پرستاران باتجربه را عامل این کمبود می‌داند.
شریفی‌مقدم وضعیت را آن‌قدر حاد می‌داند که به گفته‌ی او، «بیماران به دلیل کمبود پرستار می‌میرند.»
با این‌همه، فشار زندگی، دستمزد پایین، شرایط غیرانسانی کار، قراردادهای شرکتی و چشم‌انداز زندگی بهتر از دلایل مهاجرت پرستاران عنوان شده است.
«سالانه سه‌هزار پرستار مهاجرت می‌کنند»
در حال حاضر حدود ۲۱۵ هزار کادر پرستاری در کشور مشغول کار هستند، از این تعداد هم ۱۳۰ هزار در بیمارستان‌های دولتی و وابسته به وزارت بهداشت مشغول به خدمت هستند.
با وجود این، بر اساس آمارهای وزارت بهداشت و دبیرکل خانه‌ی پرستار، کشور به ۷۰ تا ۱۰۰ هزار پرستار دیگر نیاز دارد.
شریفی‌مقدم می‌گوید سالانه بیش از سه‌هزار پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند اما وزارت بهداشت حتی اندازه همین آمار به کادر درمان اضافه نمی‌کند. به گفته‌ی او، در بازه‌ی سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ قرار به استخدام ۱۲ هزار پرستار بوده که هنوز این روند تکمیل نشده است.
بر اساس آمارهای وزارت بهداشت و درمان ایران، در حال حاضر در بسیاری از شهرها به ازای هر تخت بیمارستانی تنها ۰.۹ پرستار در طول ۲۴ ساعت وجود دارد که نشان می‌دهد با میانگین جهانی ۲.۵ پرستار برای هر تخت بیمارستانی، فاصله‌ای زیاد و چشمگیر وجود دارد.
شریفی‌مقدم دراین زمینه گفت: «در حال حاضر کمبود پرستار آن‌قدر جدی است که به دلیل این کمبود، بیماران جانشان را از دست می‌دهند و اگر شما از بیماران و مراجعان چنین چیزی را نمی‌شنوید، دو دلیل دارد؛ یا آگاه نیستند یا اینکه مظلوم‌اند و کمبودها را می‌پذیرند. به‌جرئت می‌گویم که بیماران به دلیل کمبود پرستار می‌میرند.»
عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، روز شنبه در توضیح علت کمبود پرستار به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: «یکی از دلایل کمبود نیروی انسانی جابه‌جایی پرستارها از کشورهای کمتر توسعه‌یافته به کشورهایی است که درآمد بالاتری دارند و کشور ما نیز از این موضوع مستثنا نیست.»
«گریز از بی‌عدالتی و فساد»
مطالعه‌ی پیمایشی «رصدخانه‌ی مهاجرت» در تابستان سال گذشته نمایی از دلایل پرستاران برای مهاجرت نشان می‌دهد.
به گزارش خبرآنلاین، بر اساس این پیمایش که بین گروه‌های دانشجویی، اعضای هیات علمی، کارکنان و شاغلین حوزه بهداشت و درمان ایران صورت گرفته، بیش از ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان درباره عوامل مهاجرت در حوزه سلامت، معتقد بودند بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی در ایران، وجود فساد نهادینه‌شده در کشور و شیوه حکمرانی مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر مهاجرت است.
حدود ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان دانشجو و شاغل در بخش‌های سلامت این تحقیق هم معتقدند که خارج از ایران کیفیت زندگی بهتری در انتظار آنهاست.
محمد شریفی‌مقدم نیز با اشاره به همین مسائل می‌گوید:
هیچ پرستاری راضی نیست. پیش از این در آماری رسمی اعلام کردیم که بیش از ۹۰ درصد پرستاران از کارشان ناراضی هستند، آن کمتر از ده درصد هم شامل پرستارانی است که کار بالینی انجام نمی‌دهند.
دبیرکل خانه پرستار ایران پیشتر نیز در مردادماه امسال با بیان اینکه نظام درمانی ۱۰۰ هزار پرستار کم دارد، گفته بود ۵۰ هزار پرستار بیکار وجود دارند که «ترجیح می‌دهند در چنین شرایطی بیکار بمانند و سر کار نروند». به گفته‌ی او دریافتی پرستاران شرکتی با اضافه‌کار «حدود ده میلیون تومان» است و پرداختی به پرستاران بابت هر ساعت اضافه‌کار ۱۳هزار تا ۲۰ هزار تومان است.
به گفته‌ی او چندین بیمارستان تازه افتتاح‌شده در سطح کشور وجود دارند که بازگشایی بخش‌هایی از آن‌ها دچار مشکل شده است. برای نمونه، بیمارستان «مهدی کلینیک» از اسفند سال گذشته تاکنون سه بار فراخوان جذب پرستار داده اما نمی‌تواند کادر پرستاری خود را تکمیل کند چون به گفته‌ی شریفی مقدم پرستاران حاضر نیستند با حقوق کم و آن حجم کار مشغول شوند، برخی از پرستاران معتقدند خانه‌نشینی بهتر از تحمل این میزان بی‌عدالتی در کار است.
او همچنین به «شرکتی» بودن قرارداد پرستاران و نبود چشم‌انداز استخدام بلندمدت اشاره کرد.
دبیرکل خانه‌ی پرستار به فساد و رانت‌خواری نهادینه در سطوح بالای نظام درمان ایران اشاره می‌کند و می‌گوید مسئولان ترجیح می‌دهند جایی هزینه کنند که می‌توان از رانت‌ها استفاده کرد – مثل ساخت‌وساز بیمارستان و تجهیزات پزشکی و... – اما برای مبحث مهمی مثل تکمیل کادر پرستاری کمترین میزان را هزینه می‌کنند.
پیشتر محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری، در این رابطه گفته بود: «با کمبود بیش از ۱۰۰ هزار پرستار در مراکز درمانی مواجه‌ایم. شیوع بیماری‌های نوپدید و بازپدید و مزمن، افزایش جمعیت سالمندان و بالا رفتن تعداد تخت‌های بیمارستانی باعث شده است که به نیروهای پرستاری نیاز بسیار زیادی داشته باشیم، اما مجوزهای استخدامی متناسب با افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی و تعداد پرستاران بازنشسته‌شده صادر نمی‌شود.»
علی طیبی، رئیس بیمارستان دولتی فیروزآبادی در شهرری، هم یازدهم اردیبهشت از کمبود نیروی انسانی در این بیمارستان و سایر بیمارستان‌های ایران انتقاد کرده و گفته بود: «درحال حاضر ما با ۰.۷ پرستار به ازای هر تخت بیمارستان را اداره می‌کنیم، در حالی که با توجه به تعداد بیماران، باید تعداد تخت‌ها افزایش یابند. تعداد تخت‌های مصوب بیمارستان فیروزآبادی ۵۴۱ تخت است که به دلیل کمبود نیروی انسانی برای خدمات‌دهی اکنون ۲۸۱ تخت فعال است.»
با تمام این‌ها به نظر می‌رسد شرایط بحرانی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ایران در خصوص کمبود پرستار و پزشک که طی ماه‌های اخیر بارها با انتقاد نهادهای صنفی و مدیران بیمارستان‌ها مواجه شده، برای مدیران و مسئولان تصمیم‌گیرنده در نظام جمهوری اسلامی هنوز به اولویت تبدیل نشده و افزایش فوت بیماران به دلیل نبود پزشک و پرستار زنگ خطر را برای ابراهیم رئیسی و مدیرانش به صدا درنیاورده است.
منابع: سایت رادیو زمانه و ایندیپندنت فارسی
