خشکسالی اقتصادی-اجتماعی در ایران
«با بهبود وضعیت بارندگی در پاییز امسال نیز کمبود آب در ایران جبران نمی‌شود. پرشدگی سد رودبال به صفر درصد و سدهای دوستی و طرق به ۷ و ۸ درصد رسید. بحران آب در ایران به میزانی است که گزارش‌ها حکایت از این دارد که باران پاییزی نیز تغییری در شرایط ایجاد نخواهد کرد. تجارت‌نیوز در گزارشی به موضوع بحران آب در ایران پرداخته و نوشته است که درصد پرشدگی برخی از سدها ماه‌ها است که از ۱۰ درصد بالاتر نرفته و بعضی اوقات به صفر نیز رسیده است.»
ایندیپندنت فارسی: بررسی گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب ایران نشان می‌دهد در حال حاضر، درصد پرشدگی ۳۹ سد کمتر از ۵۰ درصد است. در همین راستا درصد پرشدگی سد رودبال داراب در استان فارس صفر درصد و سدهای دوستی و طرق در استان خراسان رضوی نیز به ترتیب ۷ درصد و ۸ درصد است. آماری که شرایط وخیم سدهای ایران را به درستی نشان می‌دهد.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، می‌گوید: «در سه سال آبی گذشته، هر سه پاییز با کمبود بارش مواجه بودیم. به‌ویژه در پاییز گذشته که کسری بارش نسبت به وضعیت نرمال، بسیار شدید بود. این کم‌بارشی تا پایان سال تداوم پیدا کرد، به‌ویژه در نیمه شرقی و دامنه‌های البرز بسیار تحت تاثیر این کم‌بارشی بود. به طور کلی ایران سه سال پیاپی با خشکسالی مواجه بود.»
او همچنین اعلام کرد که تقریبا سه هفته است که وارد سال آبی جدید شدیم و شاخص‌های دورپیوندی نشان می‌دهد که امسال شرایط بهتر از سال‌های قبل است. احد وظیفه می‌گوید که بارندگی کمتر از نرمال در هیچ منطقه‌ای پیش‌بینی نکرده‌اند. او اعلام کرد که بهتر شدن بارندگی در ماه‌های پیش رو امیدوارکننده است، زیرا که وضعیت کشاورزی، به‌ویژه وضعیت کشت دیم بهتر می‌شود.
اما مسئله اینجا است که با بهبود وضعیت بارندگی در پاییز امسال، کمبود آب در ایران جبران نمی‌شود. این بارندگی‌ها شاید به تقویت منابع زیرزمینی کمک کند اما با یکی دو فصل بارش این مشکلات رفع نمی‌شود. استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و کشاورزی در مناطقی که از نظر محیط زیستی کارشناسی نشده است، این روزها مشکلات بسیار دیگری را پدید آورده است. فرونشست زمین یکی از جدی‌ترین اتفاق‌هایی است که حتی در مواردی گریبان استان‌های شمالی را نیز گرفته است. پس از خشک شدن دریاچه ورزشگاه آزادی، یکی از دلایل آن استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی در اطراف آن عنوان شد.
چندی پیش نیز اعلام شد که فرونشست زمین به محدوده دشت شیراز و تخت‌جمشید رسیده است. رسانه‌ها از ایجاد شکاف در نقش رستم خبر دادند و اعلام کردند محدوده‌ای که به سبب فرونشست زمین دچار شکاف‌های ۷۰ سانتی‌متری تا نیم متری شده است، فقط ۳۰۰ متر با تخت جمشید فاصله دارد و ادامه این وضعیت ممکن است موجب آسیب دیدن محوطه تاریخی تخت جمشید شود، مسئله‌ای که پیش‌تر بناهای تاریخی شهر اصفهان را در معرض خطر داده بود.
تابستان امسال نیز محمد درویش، کارشناس حوزه آب که پیش‌تر نیز درباره وضعیت نگران‌کننده فرونشست زمین در استان اصفهان هشدار داده بود، در گزارشی، با استناد به آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران و سازمان زمین‌شناسی اعلام کرد که بدترین اوضاع در این زمینه مختص اصفهان است. به گفته او این استان با گسترده‌ترین فرونشست‌ها مواجه است. به طوری که فرونشست به داخل شهر رسیده و شبکه فاضلاب را نیز شکسته است.
احد وظیفه نیز در مورد استخراج از منابع آب زیرزمینی در دهه‌های گذشته گفت که این موضوع سبب شده است که بسیاری از دشت‌ها به شرایط بسیار حاد برسند. بنابراین بارندگی در یک فصل تاثیر چندانی روی سطح آب زیرزمینی ندارد و باید مصارف آب در بخش کشاورزی، صنایع و شرب را مدیریت کرد.
به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی اگر کاهش بارش یک تا سه ماه باشد، به آن خشکسالی هواشناسی می‌گویند. اگر کم‌بارشی طولاتی‌تر شد بر کشاورزی تاثیر می‌گذارد که به آن خشکسالی کشاورزی گفته می‌شود. اگر کاهش بارندگی شش ماه، ۹ ماه و یک سال شود، بر آوردِ رودخانه‌ها تاثیر می‌گذارد و در نهایت، اگر وضعیت کاهش بارندگی دو سال و بیشتر طول بکشد، دیگر بر اقتصاد و معیشت خانوارهای وابسته به کشاورزی اثر می‌گذارد. در این شرایط، ساکنان مناطقی که با خشکسالی مواجه‌اند، مجبور به کوچ می‌شوند. این نوع خشکسالی را خشکسالی اقتصادی-اجتماعی می‌گویند، مسئله‌ای که این روزها ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
