خطر مواجهۀ خاک ایران با فرسایش/ ضرورت ترفیع فرهنگ صیانت از منابع ملی خاک

farsayeshe khakایسنا: رئیس اداره مدیریت زیست محیطی آب، خاک و پسماند حفاظت محیط زیست یزد ضمن بیان این که یکی از مهم ترین چالش‌های خاک در ایران مربوط به فرسایش آن است، گفت: حرکت و چرای دام در عرصه‌های جنگلی، تبدیل مرتع و جنگل به مزرعه، ساخت و سازها یا توسعه باغ ویلاها در حریم رودخانه از عوامل مهم فرسایش محسوب می‌شوند.

«زهره حکیم زاده» در گفت‌وگو با ایسنا، به مناسبت روز جهانی خاک و اهمیت این مقوله، اظهار کرد: خاک‌ها منبع حیاتی بیشتر مواد غذایی انسانها هستند و تاثیر بسیار مهمی در حفظ پوشش گیاهی و تامین امنیت غذایی دارند.

وی تصریح کرد: خاک‌ها ارائه دهنده خدمات اکوسیستمی مثل تصفیه آب و چرخه مواد غذایی، تنظیم آب و هوا و متعادل سازی شرایط اقلیمی و همچنین جلوگیری از سیل هستند.

حکیم زاده افزود: هرچه خاک‌ها غنی تر باشند امکان نفوذ و جذب آب بیشتر شده و علاوه بر ممانعت از سیل، مسبب ایجاد یک سفره زیرزمینی و آبخوان مناسب می‌شوند.

رییس اداره مدیریت زیست محیطی در خصوص چالش‌های منابع خاک ایران گفت: یکی از چالش‌ها، تغییر کاربری اراضی می‌باشد.

وی افزود: طرح‌های عمرانی و توسعه شهری باعث تغییر کاربری اراضی شده به نحوی که مقادیر قابل توجهی از اراضی مرغوب با کاربری کشاورزی از چرخه تولید خارج می‌شود.

حکیم زاده فرسایش خاک را چالش دیگر خاک در ایران دانست و گفت: این مورد یکی از تهدیدات مهم خاک در کشور بوده که می‌تواند به صورت آبی و بادی بر روی خاک تاثیر گذارد.

وی افزود: حرکت و چرای دام در عرصه‌های جنگلی، تبدیل مرتع و جنگل به مزرعه، ساخت و سازها یا توسعه باغ ویلاها در حریم رودخانه و غیره از عوامل مهم فرسایش محسوب می‌شوند.

حکیم زاده ضمن بیان این که کاهش مواد آلی خاک یکی دیگر از معضلات حوزه خاک در کشور است، اظهار کرد: فقر مواد آلی خاک عامل محدودکننده میزان برداشت محصولات کشاورزی در واحد سطح می‌باشد.

رئیس اداره مدیریت زیست محیطی افزایش شوری خاک با عوامل طبیعی مثل بارندگی کم، تبخیر زیاد، آب‌های زیرزمینی شور را یکی دیگر از چالش‌های خاک دانست و گفت: عوامل مصنوعی نیز مثل آبیاری بی رویه با آب‌های شور، استفاده از کودهای شیمیایی نامناسب و غیره از عوامل تهدید کننده سلامت خاک است.

حکیم زاده ضمن بیان این که تخلیه بنیه حاصلخیزی خاک از دیگر چالش‌های خاک است، گفت: محدودیت‌های ذاتی خاک مثل گچ و آهک زیاد، سنگریزه و شوری، مصرف نامتوازن نهاده های کودی مثل کم یا بیش مصرفی و عدم رعایت تناسب اراضی و الگوی کشت، از چالش‌هایی است که خاک در ایران با آن مواجه است.
وی با اشاره به آتش سوزی‌های عمومی بخش کشاورزی، گفت: این مورد علاوه بر کاهش مواد آلی خاک و حاصلخیزی آن، موجبات افزایش فرسایش‌های آبی و بادی، نابودی تنوع زیستی و آلودگی هوا ، سفت شدن زمین و کاهش نفوذ آب، افزایش تبخیر و نیاز آبی بیشتر خاک را فراهم می‌کند.

حکیم زاده در ادامه در خصوص منشا آلودگی‌های خاک ضمن اشاره به دفع نامناسب پسماندهای شهری و عدم مدیریت شیرابه های حاصله، گفت: پخش و پراکندگی پسماندهای صنعتی و ویژه در خاک به لحاظ ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی موجبات آلودگیها را فراهم می‌کند.

وی همچنین تخلیه فاضلاب های آلوده بهداشتی و صنعتی به خاک، تخلیه شورابه ناشی از آب شیرین کن‌ها به خاک و آلودگی‌های هوا ناشی از فعالیت کارخانه‌های سیمان، فولاد، کاشی، سرامیک و غیره را از عوامل آلوده کننده خاک دانست.

رئیس اداره مدیریت زیست محیطی با تاکید بر اهمیت حفظ سلامت خاک‌ها، گفت: یکی از روش‌های حفظ سلامت خاک احداث سیستم‌های تصفیه فاضلاب‌ها در مراکز فعال صنعتی، معدنی و خدماتی یا به صورت متمرکز است.

حکیم زاده ذخیره سازی مناسب پسماندها، دفع و دفن بهداشتی و اصولی پسماندها به نحوی‌ که کمترین آثار بر آب و خاک ایجاد شود، ایجاد سیستم‌های کنترل آلودگی هوا و دود و ترویج آگاهی عمومی در جامعه و ترفیع فرهنگ صیانت از منابع ملی خاک و آب را از عوامل موثر بر حفظ سلامت خاک‌ها دانست.


در این رابطه